حکیم ابوالقاسم فردوسی طوسی(زادهٔ ۳۲۹ هجری قمری – درگذشتهٔ ۴۱۶ هجری قمری)، در طوس، خراسان، شاعر حماسه‌سرای ایرانی و سرایندهٔ شاهنامه، حماسهٔ ملی ایران، است. برخی فردوسی را بزرگ‌ترین سرایندهٔ پارسی‌گو دانسته‌اند.که از شهرت جهانی برخوردار است. فردوسی را حکیم سخن و حکیم طوس گویند.

فردوسي استاد بي همتاي شعر و خرد پارسي و بزرگترين حماسه سراي جهان است. اهميت فردوسي در آن است كه با آفريدن اثر هميشه جاويد خود، نه تنها زبان ، بلكه كل فرهنگ و تاريخ و در يك سخن ، همه اسناد اصالت اقوام ايراني را جاودانگي بخشيد و خود نيز برآنچه كه ميكرد و برعظمت آن ، آگاه بود و مي دانست كه با زنده نگه داشتن زبان ويژه يك ملت ، در واقع آن ملت را زندگي و جاودانگي بخشيده است.

بر خلاف آن چه مشهور است، فردوسي سرودن شاهنامه را صرفاً به خاطر علاقه خودش و حتي سال ها قبل از آن که سلطان محمود به سلطنت برسد، آغاز کرد؛ اما چون در طي اين کار رفته رفته ثروت و جواني را از دست داد، به فکر افتاد که آن را به نام پادشاهي بزرگ کند و به گمان اينکه سلطان محمود چنان که بايد قدر او را خواهد شناخت، شاهنامه را به نام او کرد و راه غزنين را در پيش گرفت.

اما سلطان محمود که به مدايح و اشعار ستايش آميز شاعران بيش از تاريخ و داستان هاي پهلواني علاقه داشت، قدر سخن فردوسي را ندانست و او را چنانکه شايسته اش بود تشويق نکرد.

علت اين که شاهنامه مورد پسند سلطان محمود واقع نشد، درست معلوم نيست.

عضي گفته اند که به سبب بدگوئي حسودان، فردوسي نزد محمود به بي ديني متهم شد (در واقع اعتقاد فردوسي به شيعه که سلطان محمود آن را قبول نداشت هم به اين موضوع اضافه شد) و از اين رو سلطان به او بي اعتنائي کرد.

ظاهراً بعضي از شاعران دربار سلطان محمود به فردوسي حسد مي بردند و داستان هاي شاهنامه و پهلوانان قديم ايران را در نظر سلطان محمود پست و ناچيز جلوه داده بودند.

به هر حال سلطان محمود شاهنامه را بي ارزش دانست و از رستم به زشتي ياد کرد و بر فردوسي خشمگين شد و گفت: که «شاهنامه خود هيچ نيست مگر حديث رستم، و اندر سپاه من هزار مرد چون رستم هست».

بـنــاهــای   آبــاد   گـــــردد   خــــراب                      ز  بـــاران  و  از  تــــابـــش  آفـــتــــاب

پی افـکنـدم  از  نظـم کـاخـی بـلـنـد                      کـه  از  بـاد  و  بـاران  نــیــابـد  گــزنـد

بـریـن  نـامـه  بـر  عـمـرهــا  بـگـــذرد                      بـخوانـد  هـر  آن  کس  که  دارد  خرد

بسـی رنـج بـردم بـدیـن سـال سـی                      عـجـم  زنـده  کـردم  بـدیـن  پـارسی

جـهان کرده­ ام ازسخن­ چون­ بهشت                       از این بیش تخم سخن کس نکشت

چـو  ایـن  نامـور  نامه  آمـد  بـه  بـن                       ز مـن روی گیـتـی شـود پـر  سُـخُـن

نمـیرم  از  این پس  که من  زنده ­ ام                      کـه  تـخــم  سـخـن  را  پـراکـنـده  ­ام

هرآن کس که دارد هـُش­و رای­ و دیـن                      پـس  از  مـرگ ،  بـر  من  کند آفرین